Risicomanagement
Om de kwaliteit van het onderwijs, de bedrijfsvoering en de continuïteit van de organisatie te bewaken maken wij gebruik van het instrument ‘risicomanagement’. Door een risicoanalyse uit te voeren krijgt de organisatie vroegtijdig inzicht in mogelijke knelpunten in de bedrijfsvoering. Zo kunnen wij vroegtijdig maatregelen treffen omrisico’s te beheersen.
De risico’s worden jaarlijks intern geïnventariseerd. Hierover wordt gerapporteerd door middel van een risicoparagraaf bij de begroting. Een inventarisatie van de risico’s omvat de volgende punten:
Bekostiging
Er zijn concrete plannen voor invoering van een nieuw vereenvoudigd bekostigingsmodel. Het feit dat De Meerwaarde nu twee Brinnummers heeft op één locatie gaat daarin wijzigen. De invoering is uitgesteld van 2018 naar 2019 en zal middels een overgangsregeling worden ingevoerd. In de meerjarenbegroting is nog niet gerekend met deze nieuwe bekostigingssystematiek.
LWOO en PRO Bekostiging
Vanaf 2016 worden de ondersteuningsmiddelen voor PRO en LWOO via het Samenwerkingsverband betaald. Het Samenwerkingsverband waar De Meerwaarde deel van uitmaakt heeft een hoog LWOO percentage. Dit percentage is de afgelopen jaren afgenomen door de daling van het aantal LWOO leerlingen bij De Meerwaarde. Omdat de landelijke criteria voor LWOO vanaf 2019 worden losgelaten, kan het Samenwerkingsverband zelfstandig afspraken maken over de criteria en de duur van de LWOO-aanwijzingen. Het Samenwerkingsverband wil vanuit een nieuwe visie nieuwe afspraken maken met betrekking tot PRO en LWOO. De financiële consequenties zijn op dit moment nog niet te overzien, maar een kleine wijziging in het aantal LWOO aanwijzingen heeft grote financiële gevolgen. Voor de komende jaren blijft dit een aandachtspunt.
Vermogen
Het vermogen van De Meerwaarde ligt boven de gestelde signaleringsgrens van de commissie Don. Een groot deel is te verklaren door het private vermogen in de stichting en de hoge waarde van de vaste activa. De Meerwaarde moet kunnen onderbouwen wat ze met dit extra vermogen doet. Daarom zijn de afgelopen jaren vanuit een investeringsvisie begrotingen opgesteld met een negatief resultaat. Met deze begroting 2018 is opnieuw bepaald welk vermogen ingezet kan worden voor extra investeringen in het onderwijs. Verder zal het MBO in Barneveld ook extra investeringen van De Meerwaarde vragen. Er is daarnaast een risicobuffer nodig om bijvoorbeeld eventuele bezuinigingen op LWOO en PRO bekostiging tijdelijk op te vangen. De Meerwaarde zal zich transparant moeten verantwoorden over de hoogte van het vermogen en de inzet van deze middelen.
“Het aantal leerlingen per 1 oktober is bepalend voor het bedrag van de bekostiging voor het volgend kalenderjaar.”
Aantal leerlingen
Het aantal leerlingen per 1 oktober is bepalend voor het bedrag van de bekostiging voor het volgend kalenderjaar. De bekostiging wordt echter vertraagd toegekend: het kalenderjaar volgend op de stijging of daling in enig schooljaar. Een sterke stijging of daling in het leerlingenaantal is dan ook een risico. Het blijft de komende jaren een aandachtspunt om het leerlingenaantal goed te volgen en vooraf in te schatten. Zeker in relatie tot de realisatie van eventuele uitbreiding van de huisvesting. Voor de komende jaren zijn de leerlingenaantallen begroot op basis van de gegevens van de basisscholen en de verwachte uitstroom. We zijn hierbij uitgegaan van een stabiel marktaandeel.
Het aantal leerlingen per 1 oktober is bepalend voor het bedrag van de bekostiging voor het volgend kalenderjaar. De bekostiging wordt echter vertraagd toegekend: het kalenderjaar volgend op de stijging of daling in enig schooljaar. Een sterke stijging of daling in het leerlingenaantal is dan ook een risico. Het blijft de komende jaren een aandachtspunt om het leerlingenaantal goed te volgen en vooraf in te schatten. Zeker in relatie tot de realisatie van eventuele uitbreiding van de huisvesting. Voor de komende jaren zijn de leerlingenaantallen begroot op basis van de gegevens van de basisscholen en de verwachte uitstroom. We zijn hierbij uitgegaan van een stabiel marktaandeel.
MBO in Barneveld
Met MBO Amersfoort en ROC A12 is eind 2015 een raamovereenkomst getekend. De afspraken uit de overeenkomst worden nu verder uitgewerkt en op onderdelen bijgesteld. Omdat er met meerdere partijen wordt samengewerkt is zorgvuldigheid geboden. Het is aan De Meerwaarde om binnen 3 jaar te laten zien dat het MBO in Barneveld levensvatbaar is. De komende jaren laten echter nog negatieve exploitatieresultaten zien. Alle risico’s van personele inzet en huisvesting liggen bij De Meerwaarde. Het is belangrijk om in deze ontwikkelingsfase de kosten flexibel te houden. Ook met het oog op een nieuwe MBO locatie, zal dit punt meegewogen moeten worden.
Personeel
Voor sommige vakken is het lastig om gekwalificeerd personeel te krijgen. Vandaar dat er ingezet wordt op scholing voor een tweede bevoegdheid. De extra inzet in scholingsuren zal na afronding van de studie weer beschikbare formatie vormen. Verder is de vervanging bij ziekte een risico. Hiervoor werkt De Meerwaarde met een eigen flexpool. In de flexpool zitten personeelsleden met een 0-urencontract die snel en flexibel worden ingezet bij ziekte. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in preventiegesprekken.
Huisvesting
De huidige locatie aan de Rietberglaan is de afgelopen jaren meerdere keren aangepast. Daarnaast is in 2017 tijdelijke uitbreiding gerealiseerd. Dit alles met het doel om de grote groei van leerlingen op de vangen. Vanuit de gemeente Barneveld is toestemming gekregen voor permanente uitbreiding. Nu de leerlingenaantallen teruglopen is de vraag welke omvang, aard en inhoud van de nieuwe huisvesting nog nodig is. In de meerjarenbegroting is deze niet meegerekend. Als er toch voor nieuwe huisvesting gekozen wordt, zullen de structurele exploitatielasten vooraf goed in beeld gebracht moeten worden. De consequenties daarvan moeten dan in een meerjarenbegroting worden doorgerekend.
De huidige locatie aan de Rietberglaan is de afgelopen jaren meerdere keren aangepast. Daarnaast is in 2017 tijdelijke uitbreiding gerealiseerd. Dit alles met het doel om de grote groei van leerlingen op de vangen. Vanuit de gemeente Barneveld is toestemming gekregen voor permanente uitbreiding. Nu de leerlingenaantallen teruglopen is de vraag welke omvang, aard en inhoud van de nieuwe huisvesting nog nodig is. In de meerjarenbegroting is deze niet meegerekend. Als er toch voor nieuwe huisvesting gekozen wordt, zullen de structurele exploitatielasten vooraf goed in beeld gebracht moeten worden. De consequenties daarvan moeten dan in een meerjarenbegroting worden doorgerekend.
Risicoprofiel
In 2017 is de vermogenspositie van De Meerwaarde opnieuw beoordeeld en uitgewerkt in een notitie. In deze notitie zijn mogelijke wensen en projecten beschreven en is een inschatting gemaakt van de kosten en de risico’s die deze projecten met zich meebrengen. Er is aan de hand van de kapitalisatiefactor in kaart gebracht welke reserves we willen aanhouden en waarvoor. Op deze wijze is de financiële ruimte zichtbaar geworden die we kunnen inzetten om het onderwijs te optimaliseren.
In 2017 is de vermogenspositie van De Meerwaarde opnieuw beoordeeld en uitgewerkt in een notitie. In deze notitie zijn mogelijke wensen en projecten beschreven en is een inschatting gemaakt van de kosten en de risico’s die deze projecten met zich meebrengen. Er is aan de hand van de kapitalisatiefactor in kaart gebracht welke reserves we willen aanhouden en waarvoor. Op deze wijze is de financiële ruimte zichtbaar geworden die we kunnen inzetten om het onderwijs te optimaliseren.
Het totale risico voor De Meerwaarde wordt laag ingeschat. De benodigdebuffercapaciteit voor rest risico’s is op grond van bovenstaande risicoanalyse vastgesteld op € 3.5 miljoen.
Interne risicobeheersings- en controlesysteem
De interne procedures zijn vastgelegd. Waar nodig worden deze bijgesteld om verbeteringen door te voeren. Daarnaast zijn proceseigenaren verantwoordelijk gesteld voor belangrijke processen binnen de organisatie. Alle relevante procedures worden opeen eenduidige manier vastgelegd in processchema’s, die voor iedereen toegankelijk zijn. Belangrijke processen worden steeds meer gestandaardiseerd en gelogd via digitale workflows. Hierdoor worden processen gestandaardiseerd en wordt vastgesteld wie welke actie heeft ondernomen.
Treasurybeleid
Financiële instrumenten omvatten investeringen in aandelen en obligaties, handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. In de jaarrekening zijn de volgende categorieën financiële instrumenten opgenomen: verstrekte leningen en overige vorderingen en overige financiële verplichtingen. Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). De stichting heeft beleid geformuleerd dat gebruik van derivaten uitsluit.
Er zijn geen effecten in portefeuille. Alle middelen staan op vrij opneembare spaarrekeningen. In 2017 is opnieuw gesproken met onze huisbankier om te bezien of de huidige middelen op de juiste manier zijn ondergebracht. Zowel in het voorjaar als in het najaar is onderzocht of beleggen in staatsobligaties een alternatief zou zijn. Gebleken is dat op dit moment de huidige spaarrekeningen de beste optie zijn.
Er is een liquiditeitsprognose voor de komende jaren opgesteld waaruit blijkt dat De Meerwaarde over voldoende liquiditeiten beschikt. Er is geen financieringsbehoefte voor de komende jaren voorzien. Het maximale bedrag aan kredietrisico bedraagt€ 57.009 (2016: € 24.854).
Horizontale verantwoording
De Meerwaarde staat midden in de maatschappij, wil werkend aan ons tweede en derde gewaagde doel een samenlevingsgerichte school zijn richting leerlingen en ook als organisatie breder een actieve rol vervullen in de samenleving. We zien daarom voor onszelf naast transparante verantwoording ook een verantwoordelijkheid om als onderwijsorganisatie te participeren in die maatschappij.
VERANTWOORDING
We willen ons transparant verantwoorden naar alle stakeholders. Daarvoor is het jaarverslag ook beschikbaar via een interactieve website: jaarverslag.demeerwaarde.nl. Daarnaast zijn we deelnemer van het project Scholen op de Kaart. Dit is een landelijk project waarbij de school via de eigen website verantwoording aflegt. Deze informatie is afkomstig van DUO, de Onderwijsinspectie en van de school zelf.
PARTICIPATIE
In 2017 is een grote stakeholdersbijeenkomst gehouden onder de titel “Samen Broeden”. Als doel hebben we bepaald om met bedrijven en maatschappelijke organisaties waar we contact mee hebben stil te staan bij belangrijke ontwikkelingen:
- Verbeteren van de aansluiting tussen het onderwijs en het werkveld in de regio;
- Realiseren van nieuwe kansen voor jongeren door mooie praktijkgerichte opleidingen;
- Vormgeven van een toekomstbestendig MBO in Barneveld samen met MBO Amersfoort en ROC A12;
- Brainstormen over nieuwe huisvesting voor het MBO in Barneveld.
Naast een centrale aftrap waren er een aantal workshops en er was volop gelegenheid voor contact en verbinding. Er is een film6 gepresenteerd waarin de ervaringen van bedrijven, zorginstellingen en leerlingen centraal staan.